Dolny Śląsk – miasta i miasteczka
Jak zmienił się Dolny Śląsk w ciągu ostatnich 30 lat? Odpowiedzi na to pytanie szuka Michał Cała – fotograf, który od kilku dekad dokumentuje zmiany zachodzące w tym regionie Polski. A jest, co dokumentować… Wystawę prac Cały można oglądać w Starej Galerii Związku Polskich Artystów Fotografików.
„Na Dolnym Śląsku zamieszkałem w latach 1974–75; wtedy też zrobiłem pierwsze zdjęcia w okolicach Jeleniej Góry i w Wałbrzychu. W roku 1979 wykonałem serię zdjęć przedstawiających przemysłowy krajobraz Wałbrzycha, a w roku 1983 większy cykl fotografii dokumentujący małe dolnośląskie miasteczka głównie w rejonie Pogórza Sudeckiego i Kotliny Kłodzkiej.
Miasta te w wyniku przesiedleń po II Wojnie Światowej zostały zamieszkane przez ludność przybyłą ze wschodu, nienawykłą do życia w miastach i w murowanych domach. Solidne poniemieckie budynki popadały w ruinę, a ich mieszkańcy nie potrafili, lub też niepewni własnego jutra, nie chcieli się nimi zajmować” – tłumaczy fotografik Michał Cała.
Wystawa „Dolny Śląsk – miasta i miasteczka” potrwa do 15 kwietnia. Zdjęcia można oglądać w Starej Galerii Związku Polskich Artystów Fotografików w Warszawie, na Placu Zamkowy 8.
„Bieda, apatia, prowincjonalna nuda, tak wyglądały dolnośląskie miasta w roku 1983. W roku 2013, czyli 30 lat później, wróciłem do tego tematu i ponownie fotografowałem te same miejscowości, rejestrując zmiany jakie w nich zaszły. Moje pierwsze wyjazdy po 30-letniej przerwie wykazały, że zmian tych jest wiele. Centra miast są przeważnie odnowione, jest wiele nowych sklepów, drobnych punktów usługowych, kolorowych reklam, jednak tu i ówdzie nadal straszą zrujnowane kamienice, czy zdewastowane poniemieckie fabryczki.
W Wałbrzychu po zlikwidowaniu wszystkich kopalń zaniedbane są całe dzielnice. Niektóre stare robotnicze osiedla dosłownie rozsypują się, a ich mieszkańcy najczęściej są bezrobotni. Jednak i tu widać przejawy drobnej przedsiębiorczości. Praca ta mieści się w ramach moich wieloletnich zainteresowań Śląskiem, zarówno Górnym, jaki i Dolnym. Region Dolnego Śląska jest ciągle mało znany (z wyjątkiem Wrocławia i kilku miejscowości turystycznych). Jest to region piękny, lecz zaniedbany, z interesującą architekturą, śladami dawnej kultury materialnej, leżący na styku kultur: polskiej, czeskiej i niemieckiej” – wyjaśnia artysta.
Zdjęcia: Michał Cała
O autorze
Michał Cała urodził się w 1948 roku w Toruniu. W roku 1973, w trakcie studiów na Politechnice Warszawskiej rozpoczął swoją pracę twórczą w dziedzinie fotografii. Od 1984 roku jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. W latach 1977–1995 zamieszkał w Tychach i poświęcił się fotografowaniu śląskiego krajobrazu. Jego wystawa „Śląsk” była eksponowana w wielu galeriach w Polsce i za granicą, a także w ramach festiwalu: „2. Foto Festival Mannheim Ludwigshafen Heidelberg” (2007) oraz festiwalu „Noorderlicht” (2008) w Holandii. W roku 2007 wziął udział w wystawie pt. „Polska fotografia w XX wieku” (Warszawa, Wilno). Również w roku 2007 o autorze i jego śląskich zdjęciach napisał brytyjski magazyn „Foto8” oraz British Journal of Photography. Autor dwukrotnie otrzymał Grand Prix na Biennale Krajobrazu Polskiego w Kielcach w 1979 i 1983 r. Zajął I miejsce na konkursie Pilsner IPA – Los Angeles 2007 w kategorii „Industrial”. Jego fotografie były publikowane w albumach zbiorowych : „Antologia fotografii polskiej 1839–1989”, „Mistrzowie polskiego pejzażu”, „Polska fotografia w XX wieku”, a także w albumach indywidualnych: „Śląsk” – Wyd. Baturo 1996, „Śląsk” – Wyd. Galeria Zderzak 2006, „Śląsk i Galicja”- Wyd. Muzeum Historii Fotografii w Krakowie 2015. W latach 2012–2013, w ramach stypendium z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zrealizował projekt „Dolny Śląsk – miasta i miasteczka”. Obecnie mieszka w Bielsku-Białej.