Freie Stadt Danzig
W swojej ponadtysiącletniej historii Gdańsk miał także krótki, ale jednak bardzo znaczący, epizod pełnej niezależności. Tradycja Wolnego Miasta Gdańska zakorzeniła się na stałe w tożsamości mieszkańców miasta, a moda na pamiątki związane z tym okresem utrzymuje się już od wielu lat.
Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska w listopadzie 1920 roku było jednym z postanowień traktatu wersalskiego ostatecznie kończącego pierwszą wojnę światową. W ramach rokowań pokojowych powstał specyficzny twór polityczno-gospodarczy, którego istnienie tak naprawdę nie zadowalało do końca ani Niemiec, ani Polski, ale dało realną szansę na odbudowę miasta. Zniszczona przez działania wojenne gospodarka niemiecka nie była w stanie zapewnić Gdańskowi rozwoju – tym bardziej że ciążyły na niej ogromne reparacje na rzecz zwycięzców wojny.
Kilka lat istnienia Wolnego Miasta Gdańska było okresem pokojowego współżycia przedstawicieli wielu narodów. Niestety, wojna zmieniła wszystko i zniszczyła tę kruchą stabilizację.
Utworzenie Wolnego Miasta pod auspicjami Ligi Narodów otworzyło wiele możliwości do otrzymania wsparcia udzielanego przez inne kraje, takie jak Anglia, Francja czy Szwecja. W skład WMG oprócz samego Gdańska wszedł także Sopot, spora część Żuław i kilka powiatów wokół miasta. Mieszkańcy wolnego miasta otrzymali gdańskie obywatelstwo, a od października 1923 roku posługiwali się własną walutą – guldenem gdańskim, początkowo emitowanym przez Danziger Zentralkasse AG (Gdańską Kasę Centralną). Zdecydowana większość obywateli WMG (ponad 80 proc.) posługiwała się językiem niemieckim, choć deklarowała się po prostu jako gdańszczanie. Polacy na obszarze Wolnego Miasta Gdańska stanowili, według różnych szacunków, 10–15 proc. ludności, a do pozostałych mniejszości wliczało się także Żydów oraz Kaszubów. Funkcję języka urzędowego pełnił niemiecki, jednak dokumenty dotyczące Kaszubów lub Polaków tłumaczone były na polski. Co ciekawe, to właśnie Rzeczpospolita odpowiadała za politykę zagraniczną Wolnego Miasta, które zostało włączone w jej obszar celny. Polska miała także zapewnione prawo do bezpośredniego eksportu i importu towarów przez port gdański, posiadania własnej służby pocztowej, telefonicznej i telegraficznej. Była także właścicielem kolei na obszarze WMG. Niestety, wraz z wybuchem drugiej wojny światowej Wolne Miasto zostało włączone do terytorium Trzeciej Rzeszy, a wielokulturowa mozaika zniszczona bezpowrotnie.
Tu przeczytasz, dlaczego współczesny Gdańsk jest nazywany miastem wolności.
Suwerenność
Wolne Miasto Gdańsk dysponowało atrybutami suwerenności – paszportami i własną walutą (guldenami gdańskimi).